czwartek, 2 lipca 2009

Zas. niedyskryminacji

Podstawowe zas. prawa Wspólnot Europejskich – zas. niedyskryminacji ze względu na obywatelstwo oraz zas. współpracy (art. 11 i 12 TWE).

Zas. niedyskryminacji ze względu na obywatelstwo zabrania jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

Zas. ta znajduje bezpośrednie zastosowanie gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki:

  • w danej sprawie nie mają zastosowania przepisy szczególne TWE (np. art. 39 TWE zakazujący dyskryminacji w dziedzinie zatrudnienia pracowników z państw członkowskich);
  • oraz sprawa objęta jest zakresem stosowania TWE.

Zas. niedyskryminacji ze względu na obywatelstwo różni się od ogólnej zas. równości (art. 13 TWE) tym, że niedozwolonym kryterium różnicującym jest obywatelstwo, podczas gdy zas. równości zakłada, że podmioty charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną powinny być traktowane jednakowo. Jednocześnie zas. ta stanowi szczególny przypadek zas. równości w tym sensie, że wyraźnie określa niedozwolone kryterium różnicujące.

Adresatami normy prawnej zawartej w art. 12 TWE są państwa członkowskie oraz organy i instytucje Wspólnoty, natomiast uprawnionymi z jej tytułu są obywatele państw członkowskich (obywatele UE) oraz zrównane z nimi w tym zakresie osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Zas. niedyskryminacji ze względu na obywatelstwo może mieć zastosowanie w odniesieniu do obywateli państw trzecich w sprawach podlegających przepisom wspólnotowym, np. członków rodziny przemieszczającego się pracownika.

Warto dodać, że art. 12 TWE nie zakazuje wyraźnie dyskryminowania przez państwa członkowskie własnych obywateli. Oznacza to, że państwa członkowskie mogą gorzej traktować swoich obywateli niż innych obywateli Unii, jeśli mamy do czynienia ze stosunkami czysto wewnętrznymi i brakiem odniesienia do swobód gwarantowanych przez prawo wspólnotowe.

Zas. wzmocnionej współpracy
= określa procedury jakie państwa członkowskie – zamierzające podjąć ze sobą ściślejszą kooperację w jednej z dziedzin określonej Traktem – powinny przedsięwziąć, zgodnie z postanowieniami TWE oraz Traktatu o Unii Europejskiej (art. 43-45 TUE).

Zgodnie z regulacją art. 11 TWE, ustanowienie wzmocnionej współpracy, wymaga, co do zas.:

  • wniosku państw członkowskich do Komisji, która może przedłożyć Radzie odpowiednią propozycję;
  • upoważnienia Rady, która udziela go większością kwalifikowaną, na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim (gdy dana dziedzina podlega regulacji w trybie procedury współdecydowania, wymagana jest zgoda Parlamentu).

Również przyłączenie się do ustanowionej już (w tym trybie) współpracy, wymaga notyfikacji Radzie i Komisji, która z kolei w określonych terminach (art. 11a TWE) przedkłada Radzie opinię i podejmuje decyzję

Wyjątkiem od zas. jednolitego stosowania prawa wspólnotowego jest instytucja wzmocnionej współpracy (zacieśnionej, pogłębionej) pomiędzy niektórymi państwami członkowskimi. Jakkolwiek materialnie wprowadzona ona została już wcześniej, w postaci porozumień z Schengen (regulujących zas. wjazdu i pobytu cudzoziemców w państwach-stronach umów, a właściwie na terytorium Wspólnoty, oraz zas. nadawania statusu uchodźcy), unii gospodarczej i walutowej oraz polityki socjalnej, to jednak formalnie przepisy regulujące taką możliwość zostały zamieszczone w Traktacie Amsterdamskim, a następnie rozwinięte w Traktacie Nicejskim. Postanowienia dotyczące wzmocnionej współpracy możemy podzielić na przepisy ogólne, mające zastosowanie we wszystkich dziedzinach integracji unijnej, oraz na regulacje szczegółowe, dotyczące wzmocnionej współpracy w poszczególnych filarach. Wymogi akceptacji tej współpracy możemy podzielić na formalne i materialne. Do materialnoprawnych zaliczamy: konieczność respektowania przez państwa uczestniczące acquis communautaire, wyłączenie dziedzin należących do kompetencji Wspólnoty oraz do kompetencji państw członkowskich, przestrzeganie regulacji dotyczących obywatelstwa Unii oraz zapewnienie, że współpraca nie będzie prowadziła do dyskryminacji ani do powstania przeszkód w obrocie pomiędzy państwami członkowskimi. Warunki formalnoprawne to minimalna liczba państw uczestniczących we wzmocnionej współpracy (co najmniej 8), otwarcie współpracy dla wszystkich państw zainteresowanych nią w przyszłości, a zwłaszcza wyrażenie zgody na wzmocnioną współpracę przez Radę UE kwalifikowaną większością głosów.
Traktat Nicejski w sposób istotny rozwija zas. wzmocnionej współpracy. Znowelizowane zostały zarówno postanowienia ogólne dotyczące zasad współpracy, jak i regulacje dotyczące wzmocnionej współpracy w poszczególnych filarach. Jeśli chodzi o postanowienia ogólne, podkreślają one przede wszystkim, że współpraca taka ma realizować cele Unii i Wspólnoty, chroniąc i służąc ich interesom oraz wzmacniając proces integracji. Nie może ona modyfikować systemu prawnego i instytucjonalnego Unii, a w szczególności nie może być niezgodna z acquis communautaire oraz ze środkami podejmowanymi w ramach Unii. W szczególności ściślejsza współpraca nie może podważać zasad konstrukcji i funkcjonowania rynku wewnętrznego i nie może stanowić przeszkody lub dyskryminacji w obrocie handlowym między państwami członkowskimi, ani też naruszać zasad konkurencji oraz zasad współpracy w ramach systemu Schengen. Utrzymana została liczba ośmiu państw członkowskich jako minimalna dla podjęcia ściślejszej współpracy. Współpraca ma być otwarta dla wszystkich państw członkowskich i nie może naruszać praw państw w niej nie uczestniczących. Wzmocniona współpraca powinna być traktowana jako rozwiązanie ostateczne. Odrębny przepis precyzuje sposób podejmowania decyzji w ramach ściślejszej współpracy. Akty prawne podejmowane w ramach wzmocnionej współpracy nie będą stanowiły części acquis unijnego (co oznacza m.in. wyłączenie w stosunku do nich kompetencji ETS), będą obowiązywały i miały bezpośrednią skuteczność wyłącznie w państwach uczestniczących. Natomiast pozostałe państwa członkowskie zobowiązały się do nieprzeszkadzania we współpracy.
Rozbudowane zostały również postanowienia dotyczące ściślejszej współpracy we wszystkich trzech filarach Unii. Nowością są przepisy dotyczące współpracy w zakresie II filara UE, tj. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Współpraca ta musi respektować zobowiązania międzynarodowe Unii i Wspólnoty. W sprawach proceduralnych przyjęte zostały rozwiązania analogiczne do zastosowanych w Traktacie Amsterdamskim w zakresie III filara (art. 40 TUE).

Linki sponsorowane

KANCELARIA PRAWNA
ul. Grunwaldzka 38A/6, Poznań

tel. (061) 86-888-48

info@matysiak-kancelaria.pl

www.matysiak-kancelaria.pl